شیشه فلوت در سال ۱۹۵۹ توسط پیلکینگتون معرفی و آرام آرام به نحو گستردهای جایگزین فرآیندهای شیشه تخت گردیده است. امروزه شیشه فلوت به صورت گسترده در محصولات مصرفی مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به کیفیت بالا و انعطافپذیری ساختاری در طول تولید میتوان بهراحتی آن را به شکلهای گوناگون ایجاد کرد، این باعث میشود که از آن برای انواع برنامههای کاربردی مانند شیشه اتومبیل، آیینه، درب و پنجره و … استفاده شود.
فرآیند تولید
فرآیند تولید شیشه تخت به سه روش کشش ، نورد و شناور انجام شده است. در بین این روشها دو روش اول علیرغم کسب ارزش تجاری به دلیل مشکلاتی شامل اعوجاج، نوسانات شدید ضخامت و صیقل شیشه نورد شده کم کم منسوخ شده و نهایتاً توجه شیشهسازان به مزایای روش شناور جلب گردید. در روش شناور شیشه فلوت که یک ورق شیشهای است توسط ریختن شیشهی مذاب شناور بر روی بستر فلز مذاب، به طور معمول قلع، ساخته میشود. اگر چه سرب و انواع مختلف فلزات با نقطه ذوب پایین در گذشته استفاده شده است اما میان فلزات، قلع برای فرآیند تولید شیشه فلوت مناسبتر است. زیرا دارای گرانروی خاص و ارزانتر نسبت به سایر فلزات است. همچنین کمترین واکنش با مذاب شیشه در ۱۰۵۰ درجه سانتیگراد و کمترین فشار بخار را دارد. با این وجود قلع در یک فضای طبیعی اکسید میشود تا دی اکسید قلع تولید شود (Sno2). دی اکسید قلع در فرآیند تولید به عنوان رسوب شناخته شده و به شیشه متصل میشود. جهت جلوگیری از این موضوع و اکسیداسیون قلع، حمام قلع با فضای محافظتی و اتمسفر احیاکنندهی فضای نیتروژن و هیدروژن تأمین میگردد.
مذاب شیشه پس از طی مراحل ذوب و حبابزادیی، با استفاده از همزنهای مکانیکی مخصوص ، همگون و با درجه حرارت ۱۰۵۰ درجه سانتیگراد و از طریق آجر نسوز یکپارچهای به نام آجر لبه (Spout) وارد حمام قلع مذاب (حدود ۳-۴ متر عرض، ۵۰ متر طول، ۶ سانتیمتر عمق) میگردد. مقدار شیشهای که بر روی قلع مذاب از طریق یک کانال ریخته میشود، توسط یک یک دیواره معلق متحرک به نام (Tweel) کنترل میگردد. با حفظ تعادل بین نیروهای کشش سطحی شیشههایی با ضخامت یکنواخت، سطح بسیار مسطح و بدون اعوجاج تولید میگردد. تغییر در سرعت جریان و سرعت غلطک و اعمال منحنی دمایی خاص شیشهای با ضخامت متفاوت تشکیل میدهد
در فرآیند ساخت شیشه فلوت از مواد خام شامل ماسه، خاکستر سودا (سدیم کربنات)، دولومیت، سنگ آهک، سولفات سدیم و … استفاده میکنند. سایر مواد ممکن است به عنوان رنگها، مواد پالایش دهنده یا برای تنظیم خواص فیزیکی و شیمیایی شیشه استفاده شوند. مواد خام در یک فرآیند مخلوط شدن ترکیب میشوند. سپس در یک نسبت کنترل شده در کورهای که با دمای حدود ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد گرم میشود، قرار میگیرند. ازاینرو حرکت دورانی و گردابی نوارهای شیشه رخ نمیدهد ، و همین عامل اثر مطلوبی بر خواص نوری شیشه تخت میگذارد .
کورههای شیشهای معمولی ۹ متر عرض، ۴۵ متر طول دارد و شامل بیش از ۱۲۰۰ تن شیشه است. پس از رسیدن دمای شیشه مذاب به حدود ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد شیشه از طریق یک سنگ لبه از جنس فیوزکست بر روی حمام قلع مذاب قلب طرح قسمت شناور است، ریخته میشود. همانطور که شیشه در امتداد حمام قلع جریان مییابد، درجه حرارت به تدریج از ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد کاهش مییابد تا در حدود ۶۰۰ درجه سانتیگراد ورق از قلع بر روی غلطک برداشته میشود. نوار شیشهای از طریق غلطک با سرعت کنترل شده از حمام خارج شده و وارد کوره تنشزدایی میگردد. در این کوره که فرآیند سخت شدن شیشه انجام میگردد ورق شیشه با رعایت ملاحظات کلی سرد میگردد تا از تنشهای باقیمانده جلوگیری شود . پس از کوره تنشزدایی نوار شیشه به صورت پیوسته از بازرسی اپتیکی میگذرد تا معایب شیشه شناسایی گردد و نهایتاً نوار شیشه بریده میشود .
مزایای شیشه فلوت نسبت به شیشههای تخت
- توانایی تولید شیشه تخت با کیفیت بالا در محدوده ضخامتی ۵/۰ تا ۲۵ میلیمتر با عرض نواری بیش از ۳ متر
- افزایش ظرفیت تولید
- فرآیندی بیدردسرتر و ایمنتر نسبت به سایر فرآیندهای تولید شیشه